Dark AI – Vũ khí tấn công mạng thế hệ mới

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, sự phát triển vượt bậc của công nghệ này cũng đi kèm với những hiểm họa khó lường, đặc biệt là sự xuất hiện của Dark AI – một vũ khí mới của tội phạm mạng. Dark AI không phải là một công nghệ hoàn toàn mới, mà là cách tội phạm mạng lạm dụng và biến tướng các mô hình AI để phục vụ mục đích bất hợp pháp.

Dark AI – Vũ khí tấn công mạng thế hệ mới

Theo ông Sergey Lozhkin, Trưởng nhóm Nghiên cứu và Phân tích toàn cầu (GReAT) của Kaspersky, chúng ta đang bước vào một kỷ nguyên mới của an ninh mạng, nơi AI đóng vai trò là “tấm khiên” để bảo vệ, trong khi Dark AI lại trở thành “vũ khí” nguy hiểm. Dark AI được định nghĩa là việc sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) vượt ra ngoài các tiêu chuẩn an toàn và kiểm soát, phục vụ cho mục đích phi đạo đức và trái phép.

Khác với các nền tảng AI chính thống có cơ chế bảo vệ nghiêm ngặt, Dark AI thường được khai thác để lừa đảo, tấn công mạng, thao túng tâm lý hoặc đánh cắp dữ liệu mà không chịu bất kỳ sự giám sát nào. Sự trỗi dậy của Dark AI gắn liền với sự xuất hiện của các mô hình Black Hat GPT từ giữa năm 2023. Đây là những biến thể AI được tùy chỉnh để tạo mã độc, soạn email lừa đảo tinh vi, tạo giọng nói và video deepfake chân thật, thậm chí hỗ trợ tin tặc thực hiện các cuộc tấn công phức tạp. Những cái tên nổi bật trong giới tội phạm mạng hiện nay bao gồm WormGPT, DarkBard, FraudGPT hay Xanthorox.

Tác động đến người dùng Internet và giới trẻ

Sự phổ biến của Dark AI đang tạo ra những thách thức lớn đối với người dùng internet và đặc biệt là giới trẻ – những đối tượng thường xuyên sử dụng mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến.

• Nguy cơ lừa đảo tăng cao: Các công cụ Dark AI có thể tạo ra những nội dung lừa đảo vô cùng thuyết phục, từ email giả mạo ngân hàng, tin nhắn giả mạo người thân cho đến các cuộc gọi lừa đảo bằng giọng nói deepfake. Người dùng có thể dễ dàng bị đánh lừa và mất tiền hoặc thông tin cá nhân.
• Thao túng thông tin và tâm lý: Dark AI có khả năng sản xuất hàng loạt nội dung giả mạo, tin tức sai lệch với tốc độ chóng mặt, gây ra sự hoang mang và mất niềm tin trong xã hội. Giới trẻ, với khả năng tiếp cận thông tin đa chiều nhưng chưa có kinh nghiệm sàng lọc, có thể dễ dàng bị thao túng tâm lý và định hướng sai lệch.
• Đe dọa quyền riêng tư: Các công cụ Dark AI có thể được dùng để thu thập và khai thác dữ liệu cá nhân của người dùng một cách trái phép. Thông tin này có thể bị bán cho bên thứ ba hoặc sử dụng cho các mục đích bất hợp pháp khác, đe dọa nghiêm trọng đến quyền riêng tư của mỗi cá nhân.

Lời khuyên của chuyên gia

Để đối phó với những mối nguy hiểm từ Dark AI, các chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo cả tổ chức và cá nhân cần tăng cường kỷ luật và kiến thức về an ninh mạng.

Đối với cá nhân và giới trẻ:

• Nâng cao cảnh giác: Hãy luôn cảnh giác với các email, tin nhắn hoặc cuộc gọi đáng ngờ. Không click vào các đường link lạ và không cung cấp thông tin cá nhân khi chưa xác minh rõ ràng.
• Kiểm tra kỹ thông tin: Trước khi chia sẻ hoặc tin tưởng một thông tin nào đó, đặc biệt là tin tức trên mạng xã hội, hãy kiểm tra tính xác thực từ nhiều nguồn uy tín khác nhau.
• Bảo mật tài khoản cá nhân: Sử dụng mật khẩu mạnh và duy nhất cho mỗi tài khoản. Kích hoạt tính năng xác thực hai yếu tố (2FA) để tăng cường bảo mật.

Đối với các tổ chức:

• Siết chặt kiểm soát truy cập: Đào tạo nhân viên về các rủi ro an ninh mạng và hạn chế tình trạng Shadow AI – nhân sự tự ý dùng công cụ AI mà không có sự giám sát, dẫn đến nguy cơ rò rỉ dữ liệu.
• Đầu tư vào giải pháp bảo mật: Triển khai các giải pháp phát hiện mối đe dọa do AI hỗ trợ và xây dựng trung tâm điều hành an ninh mạng (SOC) để chủ động phát hiện và đối phó với các cuộc tấn công.

Sự trỗi dậy của Dark AI cho thấy một thực tế đáng báo động: AI vốn không tự phân biệt đúng sai, nó chỉ làm theo chỉ dẫn. Vì vậy, mỗi cá nhân và tổ chức cần phải chủ động cập nhật kiến thức, tăng cường các biện pháp phòng ngừa để không trở thành nạn nhân của những cuộc tấn công mạng trong kỷ nguyên mới.