Thỏa thuận “Bom Tấn” OpenAI – AMD: Màn Chiêu Mộ Chip Lớn Nhất Lịch Sử Đưa Cuộc Đua AI Lên Nấc Thang Mới

Trong một động thái làm rung chuyển thị trường công nghệ toàn cầu, OpenAI, công ty tiên phong trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, và AMD (Advanced Micro Devices), gã khổng lồ bán dẫn, vừa công bố một thỏa thuận hợp tác chiến lược khổng lồ. Với tổng giá trị ước tính vượt 60 tỷ USD trong vòng 5 năm tới, đây không chỉ là một hợp đồng mua bán chip đơn thuần mà còn là sự kiện định hình lại cấu trúc quyền lực trong cuộc đua phát triển AI.

Sự kiện này diễn ra chỉ sau một tháng kể từ khi đối thủ chính của AMD, Nvidia, công bố hợp tác chiến lược với Intel, cho thấy cường độ cạnh tranh chưa từng có trong ngành công nghiệp chip và AI. Thỏa thuận OpenAI – AMD không chỉ giải quyết “cơn khát sức mạnh tính toán” cấp bách của OpenAI mà còn mang lại chiến thắng vang dội cho CEO AMD, Lisa Su, trong nỗ lực thách thức sự thống trị tuyệt đối của Nvidia trên thị trường chip AI.

I. Nội Dung Thỏa Thuận: Con Số “Thập Tỷ” và Quyền Lực Cổ Phần

1. Đơn Đặt Hàng Chip Lịch Sử và Tiền Mặt

Theo thông báo, OpenAI cam kết mua lượng chip AMD tương đương với 6 gigawatt (GW) công suất tính toán. Đây là một con số khổng lồ, nhấn mạnh quy mô cơ sở hạ tầng mà OpenAI đang xây dựng. Việc mua bán sẽ bắt đầu với dòng chip AI thế hệ mới, MI450, dự kiến ra mắt vào năm sau.

CEO AMD, Lisa Su, tiết lộ với WSJ rằng thỏa thuận này dự kiến mang lại hàng chục tỷ USD doanh thu cho AMD trong 5 năm tới. Dù các bên không công bố giá trị cụ thể, AMD đã nhấn mạnh rằng mỗi gigawatt công suất có giá trị lên đến hàng chục tỷ USD, điều này đặt tổng giá trị hợp đồng ở mức vượt 60 tỷ USD. Điều này biến thỏa thuận trở thành một trong những hợp đồng mua bán linh kiện công nghệ lớn nhất trong lịch sử.

OpenAI sẽ thực hiện việc mua bán này theo hai hình thức: trực tiếp với AMD hoặc thông qua các đối tác cung cấp dịch vụ điện toán đám mây lớn. Chiến lược này giúp OpenAI linh hoạt trong việc triển khai cơ sở hạ tầng và tận dụng các dịch vụ đám mây có sẵn.

2. Quyền Mua Cổ Phiếu Chiến Lược

Điểm đáng chú ý nhất trong thỏa thuận, mang tính chất ràng buộc và chiến lược lâu dài, là việc OpenAI nhận được quyền mua đến 160 triệu cổ phiếu AMD, tương đương 10% cổ phần của công ty, với mức giá biểu tượng chỉ 0,01 USD mỗi cổ phiếu.

Quyền mua này được chia theo từng giai đoạn và chỉ được thực hiện khi OpenAI đạt các mốc triển khai cơ sở hạ tầng đã thỏa thuận, cho thấy sự cam kết song phương. Đổi lại nguồn vốn khổng lồ cho AMD, OpenAI không chỉ đảm bảo nguồn cung chip ổn định mà còn có được một phần quyền lợi chiến lược trong tương lai của nhà sản xuất chip quan trọng này. Đây là một cơ chế phòng vệ nguồn cung và liên kết lợi ích độc đáo, hiếm thấy trong các thỏa thuận thương mại thông thường.

II. “Cơn Khát” Sức Mạnh Tính Toán: Bối Cảnh Của Thỏa Thuận

1. Nhu Cầu Tính Toán “Siêu Cấp” của AI Hiện Đại

Thỏa thuận này là bằng chứng rõ ràng nhất cho thấy cơn khát sức mạnh tính toán (compute power) đang tăng lên đến mức độ phi mã trong ngành AI. Các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) và các hệ thống AI đa phương thức ngày càng phức tạp, đòi hỏi hàng nghìn, thậm chí hàng chục nghìn chip chuyên dụng (GPU hoặc AI Accelerator) hoạt động song song để huấn luyện (training) và vận hành (inference).

Theo CEO OpenAI, Sam Altman, thách thức hiện tại là vô cùng khó khăn: “Rất khó diễn tả hết mức độ thách thức hiện nay… Chúng tôi muốn mọi thứ thật nhanh, nhưng quá trình này cần thời gian.” Nhu cầu này không chỉ đến từ việc huấn luyện các mô hình thế hệ tiếp theo có khả năng sánh ngang hoặc vượt con người (AGI – Artificial General Intelligence) mà còn từ việc đáp ứng các tác vụ suy luận (inference) khổng lồ của hàng trăm triệu người dùng đang sử dụng ChatGPT và các sản phẩm khác của OpenAI.

Việc OpenAI lựa chọn chip AMD, đặc biệt cho các tác vụ suy luận (inference), là một chiến lược hợp lý. Các chip dòng MI của AMD được thiết kế để cạnh tranh trực tiếp với dòng A100/H100 của Nvidia, và việc đa dạng hóa nguồn cung là bắt buộc để giảm sự phụ thuộc vào một nhà cung cấp duy nhất (hiện tại là Nvidia) và kiểm soát chi phí trong bối cảnh giá chip AI liên tục tăng cao.

2. Vai Trò Của NVIDIA và Áp Lực Đa Dạng Hóa

Trước thỏa thuận này, thị trường chip AI gần như nằm trọn trong tay Nvidia, vốn chiếm hơn 90% thị phần nhờ vào kiến trúc CUDA vượt trội và hệ sinh thái phần mềm vững chắc. Chính sự thống trị này tạo ra áp lực lớn lên OpenAI và các công ty AI khác.

Ngày 22/9 trước đó, Nvidia đã công bố kế hoạch đầu tư 100 tỷ USD vào OpenAI, dự kiến triển khai các hệ thống 10 gigawatt. Các nguồn tin cho biết, Nvidia sẽ mua cổ phần không có quyền biểu quyết, và nguồn vốn này sẽ được OpenAI sử dụng để mua chip Nvidia. Điều này cho thấy OpenAI đang thực hiện một chiến lược “đặt cược” đa chiều đầy tham vọng, vừa nhận đầu tư và chip từ Nvidia, vừa ký hợp đồng mua chip siêu lớn và trao quyền cổ phần chiến lược cho AMD.

Chiến lược này giúp OpenAI:

• Đảm bảo nguồn cung: Giảm thiểu rủi ro thiếu hụt chip do phụ thuộc vào một nhà cung cấp.
• Tăng cường cạnh tranh: Tạo đòn bẩy để đàm phán giá tốt hơn với cả Nvidia và AMD.
• Tận dụng công nghệ: Khai thác thế mạnh của AMD trong các tác vụ suy luận quy mô lớn.

III. Tác Động Thị Trường: Màn Phản Công Của AMD

1. Chiến Thắng Lớn Cho AMD và Hệ Sinh Thái ROCm

Thỏa thuận này được đánh giá là một chiến thắng lớn và mang tính bước ngoặt đối với AMD.

Từ lâu, AMD đã gặp khó khăn trong việc thâm nhập sâu vào thị trường chip AI do rào cản từ hệ sinh thái phần mềm CUDA của Nvidia. Với hợp đồng này, AMD không chỉ đảm bảo nguồn doanh thu khổng lồ trong nhiều năm mà còn nhận được sự hợp tác kỹ thuật sâu rộng với công ty AI hàng đầu thế giới.

Việc OpenAI cam kết sử dụng chip AMD trên quy mô 6 GW sẽ buộc OpenAI và các đối tác của họ phải đầu tư đáng kể vào việc tối ưu hóa và phát triển phần mềm cho nền tảng ROCm (Radeon Open Compute Platform) của AMD. Sự tham gia của OpenAI sẽ thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của hệ sinh thái ROCm, giúp nó trở nên cạnh tranh hơn với CUDA, từ đó mở đường cho AMD thâm nhập sâu hơn vào các công ty AI khác.

CEO Lisa Su khẳng định dự án này sẽ “đưa năng lực tính toán AI lên quy mô khổng lồ”, báo hiệu sự sẵn sàng của AMD để trở thành một thế lực lớn trong cuộc đua chip AI.

2. Cấu Trúc Lại Cục Diện Cạnh Tranh

Thỏa thuận OpenAI – AMD diễn ra ngay sau khi Nvidia và Intel công bố hợp tác phát triển bộ xử lý hệ thống x86 RTX tích hợp đồ họa Nvidia cho máy tính cá nhân, và bộ xử lý trung tâm dữ liệu x86 tùy chỉnh cho Nvidia.

Điều này xác nhận rằng cuộc chiến chip AI đã vượt ra khỏi phạm vi sản phẩm đơn lẻ. Thay vào đó, đó là cuộc chiến về liên minh chiến lược, hệ sinh thái phần mềm và cơ cấu nguồn cung.

• AMD – OpenAI: Liên minh chiến lược mới tập trung vào chip AI cho trung tâm dữ liệu và quyền lực cổ phần.
• Nvidia – Intel: Liên minh củng cố vị thế ở mảng máy tính cá nhân và tìm cách tích hợp chip x86 truyền thống với chip AI tiên tiến.

Cục diện thị trường không còn là một chiều, nơi Nvidia thống trị, mà đang dần chuyển sang thế kiềng ba chân với sự cạnh tranh khốc liệt giữa ba gã khổng lồ.

IV. Tầm Nhìn Chiến Lược: Tương Lai Của Cơ Sở Hạ Tầng AI

Thỏa thuận khổng lồ này báo hiệu một sự thay đổi cơ bản trong cách thức các công ty AI tiếp cận việc phát triển cơ sở hạ tầng.

1. Xu Hướng “Megascale” và “AI Factory”

6 gigawatt công suất chip không còn là một trung tâm dữ liệu thông thường; đó là một “nhà máy AI” (AI Factory) quy mô siêu lớn (megascale). Để so sánh, một trung tâm dữ liệu tiêu chuẩn có thể chỉ cần vài chục megawatt. Quy mô 6 GW thể hiện tầm nhìn của OpenAI về một tương lai mà các mô hình AI cần một lượng năng lượng và sức mạnh tính toán chưa từng có để duy trì sự phát triển và mở rộng dịch vụ toàn cầu.

2. Hợp Tác Bán Dẫn và AI Sâu Rộng Hơn

Việc trao đổi cổ phần chiến lược cho thấy mối quan hệ giữa công ty chip và công ty AI không chỉ là khách hàng – nhà cung cấp nữa. Đây là sự cộng sinh chiến lược, trong đó sự thành công của chip AMD gắn liền với sự thành công của mô hình AI do OpenAI phát triển. Điều này có thể thiết lập một mô hình kinh doanh mới, nơi các công ty AI tiên phong sử dụng đòn bẩy phát triển mô hình để đổi lấy cổ phần chiến lược và đảm bảo nguồn cung công nghệ lõi.

V. Kết Luận

Thỏa thuận trị giá hơn 60 tỷ USD giữa OpenAI và AMD là một dấu mốc lịch sử, phản ánh sự thay đổi nhanh chóng và khốc liệt trong ngành công nghệ. Nó chứng minh rằng nguồn cung chip AI đã trở thành một tài sản chiến lược quốc gia, và các công ty AI sẵn sàng chi ra những khoản tiền và trao quyền lực cổ phần chưa từng có để đảm bảo cơ sở hạ tầng cho tương lai.

Đối với OpenAI, đây là bước đi táo bạo để đa dạng hóa rủi ro, kiểm soát chi phí và đảm bảo nguồn tài nguyên tính toán khổng lồ cho việc hiện thực hóa tham vọng AGI. Đối với AMD, đây là cơ hội vàng để phá vỡ thế độc quyền, củng cố hệ sinh thái ROCm và khẳng định vị thế là đối thủ đáng gờm nhất của Nvidia.

Cuộc đua AI không chỉ là cuộc đua về thuật toán hay dữ liệu, mà đã trở thành cuộc chiến về kW điện và teraFLOPS (tera Floating-point Operations Per Second). Thỏa thuận này chỉ là chương mở đầu cho một kỷ nguyên mới của các liên minh công nghệ quy mô lớn, nơi ranh giới giữa nhà sản xuất chip và nhà phát triển ứng dụng ngày càng mờ đi.