Tốc độ mạng di động Việt Nam: Từ thứ 4 lên thứ 3 khu vực ASEAN và top 3 toàn cầu và tiềm năng kinh tế số
Việt Nam, với những bước tiến vượt bậc trong công nghệ mạng di động, đặc biệt là 5G, đang khẳng định vị thế là một trong những quốc gia dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về tốc độ và chất lượng kết nối. Sự phát triển mạnh mẽ này không chỉ mang lại trải nghiệm internet vượt trội cho người dùng mà còn mở ra cánh cửa rộng lớn cho nền kinh tế số, hứa hẹn những đóng góp đáng kể vào tăng trưởng GDP quốc gia. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích những thành tựu nổi bật của Việt Nam trong lĩnh vực mạng di động, đặc biệt là 5G, chiến lược phát triển thông minh và những tiềm năng to lớn mà công nghệ này mang lại.
Theo dữ liệu mới nhất từ Speedtest Global Index, Việt Nam đã có một cú nhảy vọt ấn tượng về tốc độ di động trong khu vực ASEAN, từ vị trí thứ 4 lên vị trí thứ 3. Với tốc độ di động trung bình đạt khoảng 146.64 Mbps, Việt Nam hiện đang vượt qua nhiều quốc gia phát triển khác như Thái Lan, Indonesia và Philippines. Điều này cho thấy sự đầu tư nghiêm túc và hiệu quả vào hạ tầng viễn thông của Việt Nam trong những năm gần đây.
Không chỉ dừng lại ở khu vực, báo cáo “Mạng di động nhanh nhất thế giới” từ Speedtest Global Index (Ookla) còn gây bất ngờ khi xếp hạng một nhà mạng Việt Nam vươn lên vị trí thứ 3 toàn cầu. Đây là một hạng mục đánh giá tổng thể, dựa trên hàng triệu kết nối thực tế từ người dùng sử dụng mạng 3G, 4G, 5G từ các thiết bị đầu cuối sử dụng chipset hiện đại. Cụ thể, Viettel đã đạt 82,56 điểm, xếp sau e& của UAE (88,05 điểm) và Ooredoo tại Qatar (87,05 điểm), thậm chí còn vượt qua cả Singtel của Singapore (82,53 điểm). Thành tựu này là minh chứng rõ ràng cho chất lượng và sự ổn định vượt trội của mạng di động Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Hạ tầng mạng 5G của Việt Nam được cải thiện nhanh chóng
Sự phát triển vượt bậc về tốc độ mạng di động nói chung và 5G nói riêng của Việt Nam không thể không kể đến những nỗ lực không ngừng trong việc xây dựng và nâng cấp hạ tầng. Cuộc đấu giá băng tần 2.6 GHz và 3.5 GHz vào năm 2024 đã nâng tổng phổ tần IMT từ 339,6 MHz lên 659,6 MHz, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ 5G tại Việt Nam.
Các nhà mạng lớn tại Việt Nam đã có những đóng góp đáng kể. Viettel, với mục tiêu phủ sóng 5G đến 99% dân số vào năm 2030, đã hoàn thành hơn 7.000 trạm BTS 5G, phủ sóng 100% thủ phủ của 34 tỉnh/thành phố và đặt kế hoạch lắp đặt hơn 20.000 trạm BTS vào cuối năm 2025. VNPT và MobiFone, dù không công bố chi tiết số trạm BTS đã lắp đặt, nhưng đều đã khẳng định sóng 5G đã phủ khắp toàn quốc và số lượng thuê bao 5G đã đạt hàng chục triệu.
Theo số liệu thống kê mới nhất tính đến tháng 7 năm nay của Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC), tốc độ mạng 5G trung bình tại Việt Nam đã đạt kỷ lục: 447,03 Mb/s khi tải xuống và 99,26 Mb/s khi tải lên, với độ trễ trung bình chỉ ở mức 24 mili-giây. Những con số này không chỉ thể hiện sự vượt trội về tốc độ mà còn là minh chứng cho chất lượng và độ ổn định của mạng 5G tại Việt Nam, kết quả của những nỗ lực cải thiện không ngừng từ các nhà mạng trong nước.
Việt Nam theo đuổi chiến lược “Theo sau thông minh”
Thành công của Việt Nam trong phát triển 5G không chỉ đến từ sự đầu tư vào hạ tầng mà còn từ một chiến lược phát triển thông minh và bền vững. Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đặt mục tiêu đưa Việt Nam vào top 3 ASEAN về công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) vào năm 2030, trong đó, 5G được xác định là nền tảng cốt lõi cho chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết này không chỉ định hướng phát triển hạ tầng viễn thông hiện đại, thúc đẩy tự chủ công nghệ mà còn khuyến khích ứng dụng 5G trong các lĩnh vực trọng điểm như công nghiệp, y tế, giáo dục và đô thị thông minh.
Với Nghị quyết này, cùng với sự tham gia tích cực của các nhà mạng, Việt Nam không chỉ nâng cao vị thế trong khu vực về công nghệ viễn thông mà còn đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, hướng tới mục tiêu kinh tế số chiếm 20% GDP vào năm 2025 và 30% vào năm 2030. Viện Chiến lược thông tin và truyền thông từng công bố dự báo tỷ lệ đóng góp của 5G vào tăng trưởng GDP trong năm 2025 đạt 7,34%, cho thấy tiềm năng to lớn của 5G đối với nền kinh tế.
Báo cáo nghiên cứu “Tận dụng 5G để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi do AI dẫn dắt tại ASEAN” của trường Chính sách Công Lý Quang Diệu (LKYSPP), thuộc Đại học Quốc gia Singapore, do Giáo sư người Việt Vũ Minh Khương chủ biên, đã chỉ rõ cách các nước ASEAN có thể tận dụng sự hội tụ giữa 5G và trí tuệ nhân tạo để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mang tính chuyển đổi. Báo cáo này nhấn mạnh rằng chỉ riêng công nghệ 5G đã được kỳ vọng đóng góp tới 130 tỷ USD cho nền kinh tế châu Á – Thái Bình Dương vào năm 2030.
Giáo sư Vũ Minh Khương chia sẻ: “Sự hội tụ giữa 5G và AI chính là hạ tầng cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy các lĩnh vực như sản xuất thông minh, nông nghiệp chính xác và giao thông tự hành. Nhưng ASEAN không thể chần chừ. Cánh cửa để khẳng định vai trò dẫn đầu khu vực trong kết nối thông minh đang nhanh chóng khép lại”.
Theo báo cáo, Việt Nam đã và đang đạt được những thành tựu kinh tế đáng chú ý thông qua cách tiếp cận chiến lược của mình đối với 5G và AI. Dù 5G và AI vẫn đang trong giai đoạn phát triển và mở rộng, Việt Nam đã cho thấy khả năng khai thác các công nghệ này không chỉ để đạt được tốc độ kết nối mà còn để tạo ra giá trị chiến lược.
Chiến lược “Theo sau thông minh” của Việt Nam, tức là không vội trở thành quốc gia tiên phong mà ưu tiên tiếp nhận công nghệ vào thời điểm chín muồi, đồng thời đẩy mạnh triển khai trên diện rộng, đã chứng minh hiệu quả. Cách tiếp cận này cho phép Việt Nam triển khai 5G một cách tiết kiệm và hiệu quả hơn, đặc biệt ở các khu vực ưu tiên như khu công nghệ cao, cảng, khu công nghiệp… giúp tối ưu hóa nguồn lực và định hướng đầu tư vào những lĩnh vực mang lại giá trị kinh tế cao.
Bên cạnh đó, trong bối cảnh căng thẳng công nghệ toàn cầu, tính trung lập địa chính trị là một lợi thế của Việt Nam, giúp thu hút đầu tư toàn cầu vào sản xuất bán dẫn, cơ sở hạ tầng viễn thông và đổi mới AI. Việt Nam cũng có thể học hỏi từ các mô hình điều phối phát triển 5G đã thành công trong khu vực như trường hợp Singapore. Trong đó, then chốt là sự hợp tác chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp, các nhà cung cấp giải pháp công nghệ quốc tế và người dùng cuối nhằm thúc đẩy các ứng dụng thương mại cụ thể, từ đó tạo ra giá trị thực tiễn thay vì chỉ dừng lại ở triển khai hạ tầng.
Triển vọng và thách thức
Việt Nam đang đứng trước một kỷ nguyên mới của sự phát triển công nghệ, với 5G và AI là hai động lực chính. Tiềm năng để chuyển đổi nền kinh tế số, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân là rất lớn. Tuy nhiên, bên cạnh những triển vọng sáng sủa, Việt Nam cũng đối mặt với một số thách thức.
Đầu tiên là việc đảm bảo an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu trong bối cảnh các mối đe dọa an ninh mạng ngày càng tinh vi. Việc phát triển hạ tầng 5G và các ứng dụng AI đòi hỏi một hệ thống bảo mật vững chắc để ngăn chặn các cuộc tấn công và bảo vệ thông tin cá nhân của người dùng.
Thứ hai, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ thông tin và AI là vô cùng quan trọng. Để khai thác tối đa tiềm năng của 5G và AI, Việt Nam cần đầu tư mạnh vào giáo dục và đào tạo, khuyến khích nghiên cứu và phát triển để tạo ra một đội ngũ chuyên gia giỏi, có khả năng đổi mới và sáng tạo.
Thứ ba, việc thu hút và giữ chân đầu tư nước ngoài vào các lĩnh vực công nghệ cao cũng là một yếu tố then chốt. Việt Nam cần tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, đưa ra các chính sách ưu đãi hấp dẫn để thu hút các tập đoàn công nghệ lớn đến đầu tư và phát triển tại Việt Nam.
Cuối cùng, việc đảm bảo tính công bằng và toàn diện trong quá trình chuyển đổi số là rất quan trọng. Mặc dù công nghệ 5G và AI mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng có thể tạo ra sự phân hóa xã hội nếu không có các chính sách phù hợp để đảm bảo mọi người dân đều có thể tiếp cận và hưởng lợi từ những công nghệ này, đặc biệt là ở các vùng nông thôn và vùng sâu vùng xa.
Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng nể trong lĩnh vực mạng di động, đặc biệt là 5G, khẳng định vị thế dẫn đầu trong khu vực ASEAN và top đầu thế giới về tốc độ mạng. Chiến lược “Theo sau thông minh” đã giúp Việt Nam triển khai công nghệ một cách hiệu quả và tiết kiệm, tối ưu hóa nguồn lực để đạt được giá trị kinh tế cao. Sự hội tụ giữa 5G và AI đang mở ra những cơ hội vàng để Việt Nam thúc đẩy nền kinh tế số, đạt được các mục tiêu tăng trưởng GDP đầy tham vọng.
Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đảm bảo an ninh mạng và thu hút đầu tư bền vững. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ và định hướng chiến lược rõ ràng, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một cường quốc số trong tương lai, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân và khẳng định vị thế trên trường quốc tế.
