Tọa đàm chiến lược về trí tuệ nhân tạo và chip bán dẫn tại Anh: Bước tiến mới của Việt Nam trên hành trình chinh phục kỷ nguyên số

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland từ ngày 28 đến 30/10, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tham dự một buổi tọa đàm quan trọng với các nhà chiến lược về trí tuệ nhân tạo (AI) và lãnh đạo các tập đoàn công nghệ hàng đầu của Anh cũng như thế giới. Sự kiện diễn ra tại thủ đô London sáng 28/10 theo giờ địa phương, do Diễn đàn Toàn cầu Boston (Boston Global Forum – BGF) phối hợp tổ chức.

Trong bối cảnh thế giới đang trải qua sự bùng nổ của các công nghệ tiên phong, đặc biệt là AI và chip bán dẫn, buổi tọa đàm mang ý nghĩa chiến lược, khẳng định vị thế của Việt Nam trong tiến trình chuyển đổi số, đồng thời mở ra cơ hội hợp tác sâu rộng với những cường quốc công nghệ tại trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu thế giới.

Bối cảnh toàn cầu: AI và bán dẫn định hình tương lai

Không khó để nhận thấy tốc độ phát triển vượt bậc của AI trong những năm gần đây. Các mô hình AI ngôn ngữ lớn (LLM), hệ thống tự động hóa thông minh, robot AI, mô phỏng dữ liệu lượng tử đã và đang thay đổi căn bản cách vận hành của các doanh nghiệp và chính phủ. Đồng thời, ngành công nghiệp bán dẫn – đóng vai trò nền tảng cho mọi thiết bị điện tử – đang bước vào giai đoạn cạnh tranh khốc liệt giữa các quốc gia.

Trong bối cảnh đó, cuộc chạy đua không chỉ liên quan đến kinh tế mà còn tới an ninh quốc gia, chủ quyền dữ liệu và sức mạnh công nghệ. Những quốc gia thiếu năng lực bán dẫn hoặc chậm phát triển AI sẽ có nguy cơ bị tụt hậu, phụ thuộc vào nước ngoài, hoặc bị giảm sức cạnh tranh trong nền kinh tế số.

Không chỉ riêng Mỹ, EU hay Hàn Quốc, mà ngay cả Anh cũng tái định hình chiến lược công nghệ để thoát khỏi sự phụ thuộc vào các chuỗi cung ứng toàn cầu đang bị chia rẽ bởi căng thẳng địa chính trị. Vì vậy, việc Tổng Bí thư Tô Lâm tham gia tọa đàm tại London mang ý nghĩa nhiều lớp: hợp tác, học hỏi, kết nối nguồn lực chất xám và mở rộng không gian phát triển cho Việt Nam.

London – trung tâm công nghệ và sáng tạo toàn cầu

London từ lâu được xem là biểu tượng đổi mới sáng tạo. Đây chính là nơi khai sinh nhiều triết lý khoa học, kinh tế và nghệ thuật vĩ đại. Những cái tên như Isaac Newton, John Locke, Adam Smith hay Alan Turing – cha đẻ của khoa học máy tính và nền tảng của trí tuệ nhân tạo hiện đại – đã khởi nguồn từ mảnh đất này.

Ngày nay, London không chỉ sở hữu hệ sinh thái khởi nghiệp sôi động mà còn quy tụ nhiều viện nghiên cứu hàng đầu, lực lượng kỹ sư trí tuệ nhân tạo mạnh và hệ thống pháp lý về công nghệ được đánh giá tiến bộ. Việc Việt Nam chọn London để mở rộng hợp tác về AI và chip bán dẫn là bước đi khôn ngoan, mang tầm nhìn chiến lược.

Phát biểu mở đầu: Tín hiệu mạnh mẽ từ Việt Nam

Trong phát biểu mở đầu buổi tọa đàm, Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ niềm vui khi được gặp gỡ và lắng nghe các chuyên gia hàng đầu trên thế giới về AI. Tổng Bí thư nhấn mạnh, trí tuệ nhân tạo đang trở thành động lực then chốt của tăng trưởng kinh tế và đổi mới sáng tạo. Từ giáo dục, y tế, giao thông cho đến nông nghiệp, sản xuất và quản lý chính phủ, AI đang mở ra những chân trời mới nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống.

Ông khẳng định Việt Nam đã và đang xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là một trong những điểm đột phá quan trọng để phát triển nhanh và bền vững. Điều này thể hiện rõ trong hai chiến lược lớn: Chiến lược quốc gia về chuyển đổi số và Chiến lược trí tuệ nhân tạo quốc gia đến năm 2030. Việt Nam mong muốn hợp tác chặt chẽ với các nước tiên tiến nhằm chia sẻ tri thức, công nghệ và giá trị chung, từ đó xây dựng một thế giới công bằng hơn, giàu tính nhân văn và bền vững.

Tổng Bí thư nhấn mạnh yếu tố nhân văn trong phát triển AI – điều đang được nhiều nước quan tâm khi trí tuệ nhân tạo đặt ra những thách thức đạo đức, công bằng và quyền riêng tư.

Việt Nam – điểm sáng trong nền kinh tế số châu Á

Nhiều chuyên gia quốc tế tại tọa đàm đánh giá ấn tượng về sự phát triển năng động của Việt Nam. Chỉ trong vài thập kỷ, Việt Nam đã đưa hàng triệu người thoát nghèo, trở thành một trong những nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng cao tại châu Á, đồng thời hình thành lực lượng lao động trẻ giàu tiềm năng, thành thạo kỹ năng số.

Một trong những điểm cộng lớn của Việt Nam là môi trường chính trị – xã hội ổn định, thủ tục hành chính đang được cải cách mạnh mẽ, hạ tầng viễn thông phát triển nhanh, và sự tham gia tích cực vào hợp tác quốc tế. Điều này khiến Việt Nam được đánh giá là một đối tác đáng tin cậy trong mạng lưới toàn cầu của các quốc gia số.

Các chuyên gia khuyến nghị Việt Nam nên tập trung vào xây dựng hạ tầng dữ liệu quốc gia, thiết lập tiêu chuẩn đạo đức AI, bảo vệ quyền riêng tư và đảm bảo tính minh bạch – các khía cạnh then chốt để AI phục vụ con người thay vì đe dọa giá trị nhân văn.

Chip bán dẫn – mũi nhọn chiến lược

Ngành công nghiệp chip là “trái tim” của mọi hệ thống điện tử. Cạnh tranh trong lĩnh vực này liên quan trực tiếp tới quyền lực kinh tế và quân sự. Những tiến bộ trong AI càng làm nhu cầu chip bán dẫn tăng vọt. Một hệ sinh thái sản xuất chip hoàn chỉnh bao gồm thiết kế, chế tạo, đóng gói, thử nghiệm và chuỗi cung ứng vật liệu.

Việt Nam đang ở một thời điểm “vàng” để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng này. Hiện nhiều tập đoàn lớn như Intel, Samsung, Amkor đã đầu tư vào Việt Nam, mở ra cơ hội đào tạo kỹ sư, chuyển giao công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất.

Các chuyên gia tại tọa đàm cho rằng, nếu Việt Nam xây dựng chính sách ưu đãi hợp lý, cải thiện hạ tầng công nghiệp hỗ trợ và hình thành các trung tâm nghiên cứu vật liệu mới, nước ta có thể trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng bán dẫn khu vực.

Việt Nam sẵn sàng thử nghiệm ý tưởng tiên phong

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định Việt Nam sẵn sàng đón nhận, thử nghiệm các ý tưởng mới, mô hình công nghệ tiên phong từ các đối tác tin cậy. Điều này thể hiện tinh thần cởi mở, quyết liệt trong phát triển công nghệ, không chỉ “đi sau” mà còn hướng tới “đi song hành” và tiến tới “dẫn đầu” ở một số mũi nhọn.

Đây cũng là chiến lược phù hợp trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu ngày càng gay gắt, nhiều quốc gia đang tìm kiếm đối tác mới để đa dạng hóa chuỗi cung ứng.

Tọa đàm – bước khởi đầu mở ra hợp tác lâu dài

Trong phát biểu kết luận, Tổng Bí thư cho biết ông ấn tượng trước những ý tưởng, giải pháp được đưa ra bởi các chuyên gia và nhà hoạch định chính sách nước ngoài. Các khuyến nghị phù hợp với định hướng của Việt Nam trong việc xây dựng nền kinh tế số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và tạo ra hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Ông cho biết sẽ giao các cơ quan hữu quan nghiên cứu, làm rõ nội dung các đề xuất, tiến tới triển khai những bước cụ thể nhằm biến ý tưởng thành dự án thực tế. Từ đó, Việt Nam mong muốn xây dựng các mô hình công nghệ có khả năng nhân rộng, tạo giá trị xã hội sâu rộng.

Ba hướng ưu tiên hợp tác về AI và khoa học công nghệ

Tổng Bí thư đưa ra ba lĩnh vực trọng tâm Việt Nam muốn hợp tác sâu rộng với các chuyên gia quốc tế:

1. Chia sẻ tri thức và kinh nghiệm trong hoạch định chiến lược AI quốc gia
Đây là yếu tố quan trọng để xây dựng hệ thống pháp lý hoàn thiện, đảm bảo AI phát triển có trách nhiệm.

2. Thúc đẩy đầu tư, chuyển giao công nghệ và ứng dụng AI trong các lĩnh vực trọng điểm
Đặc biệt gồm:

• Y tế chính xác
• Nông nghiệp thông minh
• Giáo dục số
• Chính phủ số
• Logistic và sản xuất thông minh

3. Triển khai các chương trình nghiên cứu khoa học công nghệ tiên phong
Nhằm xây dựng nền kinh tế tự cường, sáng tạo, thích ứng với biến động toàn cầu.

Mời cộng đồng khoa học thế giới đến Việt Nam

Tổng Bí thư mời các nhà khoa học hàng đầu đến Việt Nam để làm việc trực tiếp với các bộ, ngành nhằm thúc đẩy tiến trình cụ thể hóa các ý tưởng và dự án. Đây là bước đi thể hiện sự chủ động của Việt Nam trong việc kết nối chất xám quốc tế, tránh nguy cơ “công nghệ giấy” chỉ dừng lại ở hội thảo.

Mời chuyên gia đến trực tiếp cũng cho thấy Việt Nam muốn xây dựng trung tâm công nghệ thực sự, không chỉ sao chép mô hình nước ngoài.

Ý nghĩa đối với quan hệ Việt Nam – Anh

Buổi tọa đàm góp phần củng cố quan hệ đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Anh. Hai bên có thể hợp tác mạnh ở các lĩnh vực như:

• An ninh mạng
• Công nghệ lượng tử
• Chuỗi cung ứng bán dẫn
• Đào tạo nhân lực AI
• Phát triển công nghệ tài chính (FinTech)

Trong bối cảnh hậu Brexit, Anh đang muốn mở rộng mạng lưới đối tác công nghệ ngoài EU. Việt Nam sở hữu thị trường năng động, nguồn nhân lực trẻ và môi trường đầu tư đang cải thiện, phù hợp với mục tiêu của Anh.

Triển vọng cho nền kinh tế Việt Nam

Thành công của buổi tọa đàm mở ra nhiều cơ hội:

• Thu hút dòng vốn đầu tư công nghệ cao
• Tăng tốc chuyển đổi số doanh nghiệp
• Nâng cao năng lực sản xuất chip
• Đưa Việt Nam vào chuỗi cung ứng AI toàn cầu
• Thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo
• Nâng tầm chất lượng nguồn nhân lực

Nếu tận dụng đúng thời điểm, Việt Nam có thể trở thành trung tâm công nghệ mới tại Đông Nam Á.

Hướng tới nền kinh tế sáng tạo, tự cường

Thông điệp quan trọng xuyên suốt buổi tọa đàm là: công nghệ phải phục vụ con người. AI không được phép trở thành công cụ gây bất bình đẳng hay xâm phạm quyền riêng tư.

Việt Nam định hướng xây dựng nền kinh tế sáng tạo dựa trên:

• tri thức,
• đổi mới,
• đạo đức công nghệ,
• và phát triển bền vững.

Trong kỷ nguyên AI, quốc gia nào làm chủ dữ liệu, nhân lực chất lượng cao và chip bán dẫn sẽ nắm giữ lợi thế chiến lược.

Từ tọa đàm đến hành động thực tiễn

Buổi tọa đàm tại London không chỉ là sự kiện trao đổi chuyên môn, mà còn là cột mốc đánh dấu cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc chinh phục kỷ nguyên AI và bán dẫn.

Ý tưởng cần biến thành:

• dự án,
• phòng thí nghiệm,
• trung tâm đổi mới,
• doanh nghiệp công nghệ.

Những giá trị này sẽ lan tỏa vào đời sống, mang lại niềm tin mới cho người dân, đóng góp cho hòa bình và thịnh vượng chung của nhân loại.

Trong tương lai gần, với tầm quan sát chiến lược, quyết tâm chính trị và nguồn lực quốc tế đồng hành, Việt Nam có cơ hội thực sự trở thành quốc gia tiên phong trong kinh tế số, không chỉ trong khu vực mà trên cả bản đồ công nghệ toàn cầu.