Từ “Bong Bóng” đến “Kỳ Quan”: Góc Nhìn Sắc Lạnh Của Jeff Bezos Về Tương Lai Của AI

Trong bối cảnh cơn sốt Trí tuệ Nhân tạo (AI) đang càn quét các sàn giao dịch và thúc đẩy định giá doanh nghiệp lên những tầm cao chóng mặt, nhà sáng lập Amazon, Jeff Bezos, đã đưa ra một nhận định đầy thẳng thắn và sắc bén: AI hiện đang nằm trong một “bong bóng công nghiệp”. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là Bezos không hề xem đây là một điềm báo thảm họa, mà là một giai đoạn tất yếu, thậm chí là cần thiết, trên con đường đạt đến những lợi ích “vô cùng to lớn” của công nghệ này.

Phát biểu tại Tuần lễ Công nghệ Ý ở Turin, khi được hỏi về tình trạng thị trường AI, Bezos đã không ngần ngại khẳng định: “Đúng, đây là một dạng bong bóng công nghiệp.”

Sự Phấn Khích Đẩy Giá Trị Rời Xa Thực Tế

Bezos giải thích rằng một bong bóng hình thành khi định giá cổ phiếu hoặc giá trị doanh nghiệp bị tách rời khỏi thực tế kinh doanh cốt lõi. Ông mô tả một môi trường mà “sự hưng phấn của nhà đầu tư vượt xa nền tảng kinh doanh thực chất,” dẫn đến việc “mọi ý tưởng, dù tốt hay dở, đều dễ dàng được rót vốn đầu tư.”

Ông lấy ví dụ về hiện tượng các công ty khởi nghiệp AI non trẻ, đôi khi chỉ với một vài nhân viên, đã nhận được hàng tỷ đô la đầu tư—một “hiện tượng bất thường” nhưng lại trở nên phổ biến trong làn sóng AI hiện tại. Sự phấn khích tột độ này chính là động lực khiến các nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc phân biệt đâu là ý tưởng có tiềm năng thay đổi thế giới và đâu là ảo tưởng thoáng qua. Đây là lời cảnh báo về rủi ro đầu cơ, nơi mà lòng tham và sự FOMO (nỗi sợ bỏ lỡ) lấn át sự thẩm định kỹ lưỡng.

Bong Bóng Công Nghiệp: Không Hẳn Là Điều Tệ Hại

Điều khiến quan điểm của Bezos trở nên đặc biệt là sự tách biệt giữa bong bóng tài chính và bong bóng công nghiệp. Ông cho rằng, không giống như bong bóng tài chính có thể gây ra đổ vỡ hệ thống, bong bóng công nghiệp “không nguy hiểm như vậy, thậm chí có thể mang lại điều tốt.”

Để minh họa, ông nhắc lại bong bóng công nghệ sinh học và dược phẩm vào thập niên 1990. Mặc dù giai đoạn đó chứng kiến sự phá sản của nhiều công ty được định giá quá cao, những công ty trụ lại và những phát minh được giữ lại đã dẫn đến những đột phá vĩ đại, cứu sống hàng triệu người.

Theo Bezos, chu kỳ đầu cơ điên cuồng này có một vai trò thanh lọc quan trọng: “Khi bụi lắng xuống, những người trụ lại sẽ đem đến những phát minh có ích cho toàn xã hội.” Sự lãng phí vốn và nguồn lực trong giai đoạn bong bóng cuối cùng lại tạo điều kiện cho một số công nghệ thực sự đột phá được thử nghiệm và phát triển.

Một Lời Cảnh Báo Có Sự Đồng Thuận

Bezos không đơn độc trong việc cảnh báo về tình trạng “thổi phồng” của thị trường AI. Quan điểm của ông được củng cố bởi những tiếng nói quan trọng khác trong ngành công nghệ và tài chính toàn cầu.

Sam Altman, Giám đốc điều hành của OpenAI—công ty đi đầu trong cuộc cách mạng AI tạo sinh—cũng đã bày tỏ sự lo ngại rằng thị trường AI đang bị thổi phồng quá mức. Điều này cho thấy sự tỉnh táo đang bắt đầu len lỏi vào ngay cả những người hưởng lợi lớn nhất từ cơn sốt này.

Cùng chung mối quan tâm, David Solomon, Giám đốc điều hành của Goldman Sachs, đã bày tỏ sự quan ngại về mức tăng trưởng “quá nóng” của thị trường chứng khoán trong cơn bão AI. Solomon cảnh báo về việc nhà đầu tư, trong lúc quá hưng phấn, thường chỉ nghĩ đến điều tốt đẹp có thể xảy ra mà quên đi những rủi ro tiềm ẩn. Ông dự đoán rằng sẽ có một “kiểm tra thực tế” (reality check) khi thị trường điều chỉnh, dòng tiền sẽ rút đi và mức độ ảnh hưởng sẽ phụ thuộc vào thời gian kéo dài của làn sóng đầu cơ.

Nhà quản lý tài sản Karim Moussalem của Selwood Asset Management thậm chí còn nhận xét gay gắt hơn, cho rằng các giao dịch AI đang bắt đầu mang “dáng dấp của một trong những cơn sốt đầu cơ lớn nhất trong lịch sử thị trường.”

Tầm Nhìn Dài Hạn: Lợi Ích Vượt Xa Tưởng Tượng

Mặc dù thừa nhận bong bóng và rủi ro thị trường, thông điệp cuối cùng của Jeff Bezos vẫn là một sự lạc quan mạnh mẽ về tương lai của AI.

Ông kết luận bằng một lời khẳng định đanh thép: “AI là công nghệ có thật, và những gì nó mang lại cho xã hội sẽ vô cùng to lớn.”

Lời khẳng định này nhấn mạnh sự khác biệt cốt lõi giữa giá trị đầu cơ ngắn hạn và giá trị xã hội dài hạn. Bong bóng có thể nổ tung, vốn đầu tư có thể bốc hơi, nhưng công nghệ nền tảng và những phát minh thực sự có ích sẽ vẫn tồn tại. AI, với khả năng biến đổi gần như mọi lĩnh vực từ chăm sóc sức khỏe, giáo dục đến năng suất lao động, được kỳ vọng sẽ mang lại những cải thiện đột phá và những lợi ích kinh tế vượt xa bất kỳ sự thổi phồng định giá nào.

Tóm lại, Jeff Bezos và các nhà lãnh đạo đồng quan điểm đang đưa ra một góc nhìn đa chiều: Chúng ta đang sống trong thời kỳ hưng phấn tột độ của AI, nơi sự đầu cơ đang tạo ra một bong bóng. Nhưng thay vì hoảng sợ, chúng ta nên nhìn nhận giai đoạn này như một quá trình tự nhiên—một cơn sốt có thể lãng phí nhưng cuối cùng sẽ sinh ra những kỳ quan công nghệ thực sự. Vấn đề không phải là liệu bong bóng có nổ hay không, mà là liệu chúng ta có thể tập trung vào việc nuôi dưỡng những tiềm năng thực sự của AI để gặt hái những lợi ích “vượt xa tưởng tượng” sau khi “bụi đã lắng xuống.”